2019年ê年底新型冠狀病毒（COVID-19）按中國開始湠ùi全世界，自按ne新冠肺炎tī全球變做人人chhoah-leh-tán ê時行症（註1）。
這馬逐工chūn開電視，新聞放送ê攏是「今仔日國內koh增加幾例COVID-19確診ê病例。本土案例幾ê kap境外入--來ê有幾例……。」Tō經過年外ah，時疫ê情況m̄-nā無受著控制顛倒kā全世界bú kah jû-chhiáng-chhiáng。確診ê人數koh直直chhèng懸，到taⁿ全球已經超過1億7千萬人去òe--tio̍h，死亡人數mā超過350萬人。為著欲阻擋新型冠狀病毒繼續生湠，世界各國面對這場無情ê災厄是了盡氣力，有步想kah無路，災情是一个仔比一个koh較悽慘。
咱tī今年5--月疫情大爆發了後，逐工本土jiám病ê人攏有2、3百个。爲著欲阻擋疫情hùn大，指揮中心隨宣佈規ê台灣進入3級警戒，人民ài停止一切群聚活動，若去菜市仔ā是辦代誌tio̍h ài分批kap做全民實名記錄。人人攏ài遵守「掛喙罨、捷洗手、無代誌較mài出門」。
到底這个時疫ài到tang時才會收soah？喙罨ài koh掛偌久才會當剝--落--來？生活是到tī時才thang回復正常？敢會koh湠出變種ê超級病毒？濟濟ê煩惱kap變數hō͘人心bē得安，無望ê tak纏hō͘時疫tang時會soah是無了時。
災厄是大自然kā人類拆白（註2）ê點tuh（註3），現此時地球著傷，災難不斷。全球面對這波疫情ê毒火，除了驚惶、悲觀，仝船仝運命ê咱會當做啥貨來消災避厄leh？唯一ê靈丹妙藥，tio̍h是尊重所有ê性命，m̄-nā是尊重人命niā-niā；動物ê命mā ài尊重。藉著失控ê疫情點táⁿ（註4）護生，推sak減chia̍h肉ê chia̍h食教育。Hoah醒咱人m̄-thang為著beh滿足口慾，就過度自私殺生。人人若攏會當發虔心，聚集善念，才有法度chiâⁿ做斷惡止災ê大力量。
註：1.傳染病、2.坦白、3.提醒、4.提醒/款勸
2021年5--月疫情大爆發，爲著欲阻擋疫情hùn大，指揮中心隨宣佈規ê台灣進入3級警戒，人人攏ài遵守「掛喙罨、捷洗手、無代誌較mài出門」。示意圖／Pixabay
台灣字（白話字）版
Chai-eh Ê Kà-sī
2019 nî ê nî-té sin-hêng koàn-chōng-pēⁿ-to̍k(COVID-19) àn Tiong-kok khai-sí thòaⁿ ùi choân sè-kài, chū án-ne sin-koàn-hì-iām tī choân-kiû piàn-chò lâng-lâng chhoah-leh-tán ê sî-kiâⁿ-chèng（註1）.
Chit-má ta̍k-kang chūn-khui tiān-sī, sin-bûn hòng-sàng ê lóng sī “Kin-á-ji̍t kok-lāi koh cheng-ka kúi-lē COVID-19 khak-chín ê pēⁿ-lē. Pún-thó͘ àn-lē kúi-ê kap kèng-gōa ji̍p--lâi ê ū kúi-lē....” Tō keng-kòe nî-gōa ah, sî-e̍k ê chêng-hóng m̄-nā bô siū-tio̍h khòng-chè tian-tó kā choân sè-kài bú kah jû-chhiáng-chhiáng. Khak-chín ê lâng-só͘ koh ti̍t-ti̍t chhèng-koân, kàu-taⁿ choân-kiû í-keng chhiau-kòe 1 ek 7 chheng bān lâng khì òe--tio̍h, sí-bông lâng-sò͘ mā chhiau-kòe 350 bān lâng. Ūi-tio̍h beh chó͘-tòng sin-hêng koàn-chōng-pēⁿ-to̍k kè-siok seⁿ-thòaⁿ, sè-kài kok-kok bīn-tùi chit-tiûⁿ bô-chêng ê chai-eh sī liáu-chìn khùi-la̍t, ū-pō͘ siūⁿ kah bô-lō͘, chai-chêng sī chi̍t-ê-á pí chi̍t-ê koh khah chhi-chhám.
Lán tī kin-nî 5--goe̍h e̍k-chêng tōa pho̍k-hoat liáu-āu, ta̍k-kang pún-thó͘ jiám pēⁿ ê lâng lóng ū 2, 3 pah ê. Ūi-tio̍h beh chó͘-tòng e̍k-chêng hùn-tōa, chí-hui tiong-sim sûi soan-pò͘ kui-ê Tâi-oân chìn-ji̍p 3 kip kéng-kài, jîn-bîn ài thêng-chí it-chhè kûn-chū oa̍h-tāng, nā khì chhài-chhī-á ā-sī pān tāi-chì tio̍h ài hun-phoe kap chò choân-bîn si̍t-miâ kì-lo̍k. Lâng-lâng lóng ài chun-siú “kòa chhùi-am, chia̍p sé-chhiú, bô-tāi-chì khak mài chhut-mn̂g”.
Tàu-té chit-ê sî-e̍k ài kàu tang-sî chiah-ē siu-soah? Chhùi-am ài koh kòa gōa-kú chiah ē-tàng pak--lo̍h--lâi? Seng-oa̍h sī kàu tī-sî chiah thang hôe-ho̍k chèng-siông? Kám-ē koh thòaⁿ-chhut piàn-chéng ê chhiau-kip pēⁿ-to̍k? Chē-chē ê hoân-ló kap piàn-só͘ hō͘-lâng sim be-tit-an, bô-bāng ê tak-tîⁿ hō͘ sî-e̍k tang-sî ē soah sī bô-liáu-sî.
Chai-eh sī tōa-chū-jiân kā jîn-lūi thiah-pe̍h（註2） ê tiám-tuh（註3）, hiān-chhú-sî tē-kiû tio̍h-siong, chai-lān put-toān. Choân-kiû bīn-tùi chit pho e̍k-chêng ê to̍k-hóe, tû-liáu kiâⁿ-hiâⁿ, pi-koan, kâng chûn kâng ūn-miā ê lán ē-tàng chò siáⁿ-hóe lâi siau-chai-phiah-eh leh? Ûi-it ê lêng-tan biāu-io̍h, tio̍h sī chun-tiōng só͘-ū ê sèⁿ-miā, m̄-nā sī chun-tiōng lâng-miā niā-niā; tōng-bu̍t ê miā mā ài chun-tiōng. Chià-tio̍h sit-khòng ê e̍k-chêng tiám-táⁿ（註4） hō͘-seng, thui-sak kiám chia̍h bah ê chia̍h-sit kàu-io̍k. Hoah-chhéⁿ lán-lâng m̄-thang ūi-tio̍h beh boán-chiok kháu-io̍k, tō kòe-tō͘ chū-su sat-seng. Lâng-lâng nā lóng ē-tàng hoat khiân-sim, chū-chip siān-liām, chiah ū-hoat-tō͘ chiâⁿ-chò tn̄g-ok chí-chai ê tōa le̍k-liōng.
Chú-kái:
1. sî-kiâⁿ-chèng: thôan-jiám-pēⁿ.
2. thiah-pe̍h: thán-pe̍h.
3. tiám-tuh: thê-chhéⁿ.
4. tiám-táⁿ: thê-chhéⁿ/ khóaⁿ-khǹg.
讀hōo你聽：
